O Judo
JUDO – znacznie więcej niż sport.
Dla większości ludzi judo jest tylko dyscypliną sportową, jedną z wielu. Nie należy jednak zapominać o tym, że jest to przede wszystkim sztuka walki, na którą oprócz elementów sportowych składa się wieloletnia tradycja, etykieta, kultura, reguły i zasady, które sprawiają, że judo jest czymś znacznie więcej niż sport. Dalekowschodnie sztuki walki w większości stanowią bowiem zazwyczaj niemal kompletne systemy etyczne. Ćwiczenia fizyczne i konfrontacja są jedynie środkiem do celu jakim jest fizyczne i mentalne doskonalenie osobowości.
Znaczenie
Nazwa „judo” w języku japońskim składa się z dwóch słów: „ju” oznacza łagodność, zwinność, dokładność, ustępliwość , a „do” – zasadę, sposób, drogę, metodę, czy też jeszcze szerzej – życie, rozwój. Judo miałoby więc oznaczać „łagodną drogę”. Tę łagodność judo jego twórca – Jigoro Kano – tłumaczy jako ustępowanie – aby pokonać silniejszego przeciwnika należy najpierw zejść mu z drogi, wytrącić go z równowagi, doprowadzić do tego, aby nie był on w stanie wykorzystać całej swojej siły. Jest to bezpośrednio związane z podstawowymi zasadami judo, które opisane są niżej. Niektórzy autorzy tłumaczą judo jako „drogę do zwinności albo drogę ustępowania”.
Znaczenie
Nazwa „judo” w języku japońskim składa się z dwóch słów: „ju” oznacza łagodność, zwinność, dokładność, ustępliwość , a „do” – zasadę, sposób, drogę, metodę, czy też jeszcze szerzej – życie, rozwój. Judo miałoby więc oznaczać „łagodną drogę”. Tę łagodność judo jego twórca – Jigoro Kano – tłumaczy jako ustępowanie – aby pokonać silniejszego przeciwnika należy najpierw zejść mu z drogi, wytrącić go z równowagi, doprowadzić do tego, aby nie był on w stanie wykorzystać całej swojej siły. Jest to bezpośrednio związane z podstawowymi zasadami judo, które opisane są niżej. Niektórzy autorzy tłumaczą judo jako „drogę do zwinności albo drogę ustępowania”.
- Zasady
Uprawianie judo powinno opierać się na trzech podstawowych zasadach, które znajdują zastosowanie nie tylko w sporcie czy sztukach walki, ale także w codziennym życiu. Zaletą tych zasad jest przede wszystkim to, że stosując się do nich, można zostać zwycięzcą w każdej sytuacji niezależnie od tego kim, czy jak silny jest przeciwnik. - Ju – Ustąp aby zwyciężyć
Pierwszą zasadą jest „ustąp aby zwyciężyć”. Polega ona na nie przeciwstawianiu swojej siły sile przeciwnika – zawsze może się bowiem zdarzyć, że trafi się na silniejszego. Zawodnik judo popchnięty – ciągnie atakującego za sobą, pociągnięty – popycha, wykorzystując w ten sposób siłę przeciwnika przeciw niemu. Dzięki tej zasadzie judo jest sportem, który może być z powodzeniem uprawiany przez osoby o dowolnym wzroście czy posturze, także przez kobiety i dzieci, gdyż to nie siła jest tu elementem decydującym o zwycięstwie. Zasada ta pozwala osobie potencjalnie słabszej pokonać silniejszego. O przewadze decydują odpowiednio wykorzystane umiejętności, doskonałość fizyczna i psychiczna, a nie waga czy wzrost. W szerszym znaczeniu zasada ta odnosi się do postępowania w przypadku zagrożenia walką. Jeśli istnieje możliwość uniknięcia niepotrzebnej walki – należy ją wykorzystać. Wyjątkiem jest tutaj walka sportowa, samoobrona czy walka w obronie słabszych. - Seiryoku–zenyo – Maksimum skuteczności przy minimum wysiłku
Druga zasada judo mówi o tym, że w każdej sytuacji – czy to sportowej, czy życiowej, aby osiągnąć zwycięstwo należy zastosować technikę, która pozwoli osiągnąć pożądany rezultat przy jak najmniejszym nakładzie sił fizycznych i psychicznych. Bezpośrednio wiąże się to z pojęciem taktyki. Stosując zasadę Seiryoku-zenyo oszczędza się energię przez wprowadzanie technik, chwytów czy taktyki odpowiednich do danych okoliczności. Wykonywane w walce rzuty powinny być więc racjonalnie wybrane i dostosowane do danej sytuacji, tak aby oszczędzać siły do ewentualnej dalszej walki. - Jita-kyoei – Wzajemne dobro i korzyść
Zasada trenowania dla wzajemnego dobra i korzyści, czy też „Przez czynienie dobra nawzajem do dobra ogólnego” ma wymiar ogólnoludzki. Zdaniem Jigoro Kano tylko współpraca oparta o wzajemną pomoc i ustępstwa może prowadzić do wspólnego rozwoju. Dlatego też judo jest sportem, w którym przede wszystkim pokonuje się nie przeciwnika, a samego siebie i swoje słabości, a jako sztuka walki judo bliższe jest systemom samoobrony niż tym opierającym się na agresji. Osoby postępujące zgodnie z tą zasadą bezustannie doskonalą się w każdej sferze swojego życia i zawsze są gotowe do niesienia pomocy innym.
Cel Celem głównym, uzyskiwanym przez systematyczne ćwiczenia, wskazanym przez twórcę judo – Jigoro Kano, jest doskonalenie samego siebie. To właśnie rozwijanie zarówno sprawności fizycznej jak i psychicznej, umysłowej, oraz stosowanie się do wyższych zasad etycznych ma prowadzić do doskonałości, nie tylko w sporcie ale w całym życiu. W niektórych krajach (Japonia, Francja) treningi judo są prowadzone w ramach zajęć wychowania fizycznego. Ponadto elementy judo są często wykorzystywane w służbach mundurowych – w policji, wojsku i innych formacjach.
Etykieta
Judo jest przede wszystkim sztuką walki, i mimo że niektórzy współcześni trenerzy traktują judo niemal wyłącznie jako dyscyplinę sportową, to pewne zachowania związane z etykietą są na treningach i zawodach powszechnie przestrzegane. Przed wejściem na salę ćwiczeń – „dojo” należy wykonać ukłon „rei”. Ukłony wykonuje się przed i po ćwiczeniach, przed każdą walką i po jej zakończeniu, a także wchodząc lub wychodząc z dojo oraz wchodząc na matę (tatami) i opuszczając ją. Ukłon ten jest oznaką szacunku dla trenera, dla partnerów na treningu i dla przeciwnika na zawodach oraz do samego miejsca trenowania. Normy etyczne i moralne są jasne i precyzyjne, a ich przestrzeganie – egzekwowane.
Stopnie
W judo przyznaje się stopnie związane z zaawansowaniem technicznym trenujących – są to stopnie szkoleniowe kyu oraz stopnie mistrzowskie – dan. Wyższy stopień zaawansowania wiąże się z innym kolorem pasa. Najwyższe stopnie mistrzowskie przyznawane są honorowo, za zasługi trenerskie lub zasługi dla rozwoju dyscypliny. Zaszczytu uzyskania najwyższego stopnia mistrzowskiego – 10 dan do dziś dostąpiło zaledwie trzech Europejczyków.
Judo jest przede wszystkim sztuką walki, i mimo że niektórzy współcześni trenerzy traktują judo niemal wyłącznie jako dyscyplinę sportową, to pewne zachowania związane z etykietą są na treningach i zawodach powszechnie przestrzegane. Przed wejściem na salę ćwiczeń – „dojo” należy wykonać ukłon „rei”. Ukłony wykonuje się przed i po ćwiczeniach, przed każdą walką i po jej zakończeniu, a także wchodząc lub wychodząc z dojo oraz wchodząc na matę (tatami) i opuszczając ją. Ukłon ten jest oznaką szacunku dla trenera, dla partnerów na treningu i dla przeciwnika na zawodach oraz do samego miejsca trenowania. Normy etyczne i moralne są jasne i precyzyjne, a ich przestrzeganie – egzekwowane.
Stopnie
W judo przyznaje się stopnie związane z zaawansowaniem technicznym trenujących – są to stopnie szkoleniowe kyu oraz stopnie mistrzowskie – dan. Wyższy stopień zaawansowania wiąże się z innym kolorem pasa. Najwyższe stopnie mistrzowskie przyznawane są honorowo, za zasługi trenerskie lub zasługi dla rozwoju dyscypliny. Zaszczytu uzyskania najwyższego stopnia mistrzowskiego – 10 dan do dziś dostąpiło zaledwie trzech Europejczyków.
O JUDO
Twórcą judo jest Japończyk, prof. Jigoro Kano (1860–1938). Kano urodził się w bogatej rodzinie w mieście Mikage. Jego dziadek prowadził własną wytwórnię sake. Jednak ojciec Jigoro – Kano Jirosaku Kireshiba – ze względu na to, że nie był najstarszym synem, nie przejął rodzinnego interesu. Zamiast tego został kapłanem shinto i jednocześnie urzędnikiem, przez co miał wystarczające wpływy, aby umieścić swojego syna na Uniwersytecie Tokijskim w 1877. Był bardzo dobrym studentem. W 1882 uzyskał tytuł profesora nauk politycznych i ekonomii, a następnie zaczął pracować jako wykładowca w elitarnej szkole Gakushuin w Tokio.
Kano, jako młodzieniec, nie był silny ani duży (w wieku 20 lat ważył nie więcej niż 45 kg), przez co często mu dokuczano. Za namową przyjaciela rodziny Nakai Bansei`a (członek gwardii szoguna) zaczął trenować ju-jitsu. Jednak napotkał trudności ze znalezieniem odpowiedniego nauczyciela. Po znalezieniu odpowiedniej dla siebie szkoły – Tenjin Shin`yō-ryū – Jigoro rozpoczął systematyczny trening, a w wieku 21 lat zdobył tytuł „shihan” (mistrz) i stał się asystentem instruktora, który jednak niedługo potem zachorował i zmarł. Kano znalazł inną szkołę – Kito Ryu, w której większy nacisk kładziono na walkę niż na układy formalne kata.
Kano, jako młodzieniec, nie był silny ani duży (w wieku 20 lat ważył nie więcej niż 45 kg), przez co często mu dokuczano. Za namową przyjaciela rodziny Nakai Bansei`a (członek gwardii szoguna) zaczął trenować ju-jitsu. Jednak napotkał trudności ze znalezieniem odpowiedniego nauczyciela. Po znalezieniu odpowiedniej dla siebie szkoły – Tenjin Shin`yō-ryū – Jigoro rozpoczął systematyczny trening, a w wieku 21 lat zdobył tytuł „shihan” (mistrz) i stał się asystentem instruktora, który jednak niedługo potem zachorował i zmarł. Kano znalazł inną szkołę – Kito Ryu, w której większy nacisk kładziono na walkę niż na układy formalne kata.
W międzyczasie Kano zaczął opracowywać własne techniki i udoskonalać te już mu znane. Opracował takie techniki jak: Kata Guruma czy Uki Goshi. W wieku 22 lat zaczął prowadzić własną szkołę walki w świątyni buddyjskiej w Kamakurze. Dwa lata później szkoła ta zostanie przeniesiona, nazwana Kodokan i stanie się pierwszą, a zarazem największą szkołą judo na świecie. Z początku styl ten był znany jako Kano Jiu-Jitsu bądź Kano Jiu-Do. Wśród pierwszych uczniów mistrza najbardziej znani są: Yoshitsugu (Yoshiaki) Yamashita – przyszły trener prezydenta Theodore`a Roosevelta, Tsunejiro Tomita – autor powieści judo „Sugata Sanshiro” oraz Sakujiro Yokoyama – znany w swoich czasach jako „Diabeł Yokohamy”. Drugim dojo w Japoni stał się dom Yajiro Shinagawy, oddany do dyspozycji Kano w trakcie jego nieobecności w Japonii. Dojo to posiadało 40 mat do treningu. Jednak do 1889 roku ilość adeptów judo nie przekraczała nadal 100. W trakcie treningów Jigoro zasłynął jako bardzo wymagający trener. Preferował on techniki tachi-waza (stojąc) od ne-waza (parter) aczkolwiek jego uczniowie i asystenci trenowali również bardzo intensywnie ne-waza aby być w stanie pokonać rywali z ju-jitsu.
Jigoro od 1885 (mając 25 lat) sprawował funkcję dyrektora elitarnej szkoły Gakushuin, kładąc podstawy nowoczesnej edukacji w Japonii. W 1892 roku wyjechał do Chin ustalając z tamtejszym rządem umowę umożliwiającą naukę chińskim studentom w Japonii. Równolegle, aż do roku 1894 osobiście zarządzał sprawami szkoły judo, kiedy to założył Radę Kodokanu.
Jigoro od 1885 (mając 25 lat) sprawował funkcję dyrektora elitarnej szkoły Gakushuin, kładąc podstawy nowoczesnej edukacji w Japonii. W 1892 roku wyjechał do Chin ustalając z tamtejszym rządem umowę umożliwiającą naukę chińskim studentom w Japonii. Równolegle, aż do roku 1894 osobiście zarządzał sprawami szkoły judo, kiedy to założył Radę Kodokanu.
W 1891 Jigoro ożenił się z Sumako, najstarszą córką Seisei Takezoe – ambasadora w Korei. Mieli dziewięcioro dzieci – sześć córek i trzech synów, w tym Risei, który stanie się głową Kodokanu oraz Japońskiej Federacji Judo.
We wrześniu 1889 roku Jigoro Kano wyjechał na wielkie tournée po Europie w celu propagowania judo. W 1909 Kano stał się aktywnym członkiem Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego, a w 1912 pojechał jako gość na olimpiadę w Sztokholmie – pierwszą w której uczestniczyła Japonia. Brał też udział w każdej następnej aż do olimpiady w Berlinie w 1936 roku.
Przed wybuchem I Wojny Światowej dojo judo zostały założone w USA, Wielkiej Brytanii, Francji, Kanadzie, Indiach, a także w Rosji, Chinach i Korei. W 1911 roku Rosjanin Oshichenikow odwiedził Kodokan i spędził tam 6 miesięcy trenując, uzyskując stopień nidan. Do Rosji wrócił 1917 i zaczął uczyć judo rosyjskie wojsko oraz tajną policję. Stał się również współzałożycielem rosyjskiego sportu – Sambo – którego techniki opierają się w dużej mierze na judo. Ze względu iż do Kodokanu uczęszczało dużo osób z zagranicy- głównie żeglarzy i zamorskich kupców, zostało napisanych dużo książek i artykułów w różnych językach.
W 1935 Kano dostał nagrodę Asahi za wybitny wkład w rozwój sztuki, nauki i sportu. W 1938 roku wyjechał na spotkanie Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego w Kairze i udało mu się wypromować Tokio jako miejsce na następną olimpiadę w 1940 roku. W jej trakcie pierwszy raz miało zostać pokazane judo ale jeszcze nie jak sport olimpijski. W drodze powrotnej z tego spotkania, 4 maja 1938 roku, Kano umarł na zapalenie płuc na pokładzie statku Hikawa Maru. Miał 78 lat.
Do 1952 roku judo trenowało ponad 6 milionów ludzi w ponad 30 krajach na całym świecie.
W 1964 roku Judo stało się dyscypliną olimpijską dla mężczyzn. Pod naciskiem amerykańskich kobiet, od 1988 judo stało się też sportem olimpijskim dla nich. Sport ten stał się jednym z najpopularniejszych sportów walki na świecie.
We wrześniu 1889 roku Jigoro Kano wyjechał na wielkie tournée po Europie w celu propagowania judo. W 1909 Kano stał się aktywnym członkiem Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego, a w 1912 pojechał jako gość na olimpiadę w Sztokholmie – pierwszą w której uczestniczyła Japonia. Brał też udział w każdej następnej aż do olimpiady w Berlinie w 1936 roku.
Przed wybuchem I Wojny Światowej dojo judo zostały założone w USA, Wielkiej Brytanii, Francji, Kanadzie, Indiach, a także w Rosji, Chinach i Korei. W 1911 roku Rosjanin Oshichenikow odwiedził Kodokan i spędził tam 6 miesięcy trenując, uzyskując stopień nidan. Do Rosji wrócił 1917 i zaczął uczyć judo rosyjskie wojsko oraz tajną policję. Stał się również współzałożycielem rosyjskiego sportu – Sambo – którego techniki opierają się w dużej mierze na judo. Ze względu iż do Kodokanu uczęszczało dużo osób z zagranicy- głównie żeglarzy i zamorskich kupców, zostało napisanych dużo książek i artykułów w różnych językach.
W 1935 Kano dostał nagrodę Asahi za wybitny wkład w rozwój sztuki, nauki i sportu. W 1938 roku wyjechał na spotkanie Międzynarodowego Komitetu Olimpijskiego w Kairze i udało mu się wypromować Tokio jako miejsce na następną olimpiadę w 1940 roku. W jej trakcie pierwszy raz miało zostać pokazane judo ale jeszcze nie jak sport olimpijski. W drodze powrotnej z tego spotkania, 4 maja 1938 roku, Kano umarł na zapalenie płuc na pokładzie statku Hikawa Maru. Miał 78 lat.
Do 1952 roku judo trenowało ponad 6 milionów ludzi w ponad 30 krajach na całym świecie.
W 1964 roku Judo stało się dyscypliną olimpijską dla mężczyzn. Pod naciskiem amerykańskich kobiet, od 1988 judo stało się też sportem olimpijskim dla nich. Sport ten stał się jednym z najpopularniejszych sportów walki na świecie.
Judoka (adept judo) nosi strój zwany judoga. Składa się on z: spodni (zubon), twardej góry stroju (keikoga) i pasa (obi). Wcześniej nie było takiego stroju w żadnej sztuce walki. Krój ten został opracowany w Kodokanie, a następnie przejęty przez inne szkoły sztuk walki. Judoga może być biała lub niebieska, dla rozróżnienia zawodników. Pierwszy wyczytany do walki zawodnik wchodzi na tatami z prawej strony sędziego ubrany na niebiesko. W Japonii nadal walczy się tradycyjnie co oznacza że obaj zawodnicy posiadają biały strój, a jeden z nich przewiązuje się czerwoną opaską, co nawiązuje do kolorów flagi Japonii.
Judoga jest zrobiona z bawełny, gruba i bardzo wytrzymała aby duże siły działające na nią w trakcie rzutów i duszeń nie rozerwały jej. Nie ogranicza ona przy tym w żaden sposób ruchów. Ogólnie można stroje do judo podzielić na dwie kategorie: pojedynczo i podwójnie tkane. Pojedynczo tkane (ang. single-weave) są lżejsze i cieńsze, a ich gramaturo zawiera się w zakresie 300–550 g/m². Są one mniej wytrzymałe lecz mniej grzeją. Stroje podwójnie tkane mają gramaturę w zakresie 650–1050 g/m². Mają one tą cechę że trudniej za nie chwycić, co jest oczywistą zaletą na zawodach. Wymiary stroju są ściśle sprecyzowane, np nogawka nie może kończyć się wyżej niż 5 cm nad kostką. Za niespełnienie tych wymogów zawodnika może czekać dyskwalifikacja z całych zawodów.
Judoga jest zrobiona z bawełny, gruba i bardzo wytrzymała aby duże siły działające na nią w trakcie rzutów i duszeń nie rozerwały jej. Nie ogranicza ona przy tym w żaden sposób ruchów. Ogólnie można stroje do judo podzielić na dwie kategorie: pojedynczo i podwójnie tkane. Pojedynczo tkane (ang. single-weave) są lżejsze i cieńsze, a ich gramaturo zawiera się w zakresie 300–550 g/m². Są one mniej wytrzymałe lecz mniej grzeją. Stroje podwójnie tkane mają gramaturę w zakresie 650–1050 g/m². Mają one tą cechę że trudniej za nie chwycić, co jest oczywistą zaletą na zawodach. Wymiary stroju są ściśle sprecyzowane, np nogawka nie może kończyć się wyżej niż 5 cm nad kostką. Za niespełnienie tych wymogów zawodnika może czekać dyskwalifikacja z całych zawodów.
Technikę judo podzielić można na dwie zasadnicze grupy: rzuty (nage-waza)
i chwyty (katame-waza).
1. NAGE-WAZA – technika rzutów, stosowana wówczas, gdy przeciwnik traci równowagę, lub jest z niej wytrącony. Rzut wykonywany jest przeważnie przez zastawienie drogi (po której dąży przeciwnik aby uzyskać równowagę) nogą, biodrami, stopą itd. tak, aby przez dalsze wychylenie rękami doprowadzić go do upadku na plecy. W grupie tej występują również kontrataki oraz połączenia dwu lub więcej pojedynczych rzutów – tzw. kombinacje. Przejścia do drugiej dużej grupy elementów techniki – sprowadzenia do walki w parterze (hikomi-no-kata) – to specyficzny, odrębny dział techniki.
2. KATAME-WAZA – dosłownie: technika obezwładnień – dzieli się na trzy podgrupy: trzymania, dźwignie i duszenia. Trzymania – polegają na utrzymaniu przeciwnika na plecach na macie, tak aby można było całkowicie kontrolować jego ruchy. Za utrzymanie przeciwnika w ten sposób przez 25 sekund otrzymuje się punkt (ippon) i wygrywa walkę. Dźwignie – w walce sportowej dozwolone jest stosowanie dźwigni (tj. wyłamywania i wykręcania) jedynie na staw łokciowy. Doprowadzenie do sytuacji, która w samoobronie pozwoliłaby na unieszkodliwienie przeciwnika, daje wygraną w walce sportowej. Duszenia – tj. nacisk krawędzią przedramienia lub kołnierzem judogi na krtań lub tętnicę szyjną.
3. ATEMI-WAZA – techniki uderzeń i kopnięć. Rzadko nauczane, gdyż europejski związek judo nie uznaje tej grupy. Uczone tylko w judo tradycyjnym, judo sportowe skupia się tylko na NAGE-WAZA i KATAME-WAZA.
W każdej z tych grup, podobnie jak przy rzutach, występują również obrony i kontrataki oraz kombinacje różnych elementów. Wszystkie te elementy zostały dla celów szkoleniowych usystematyzowane przy uwzględnieniu dwóch generalnych założeń: – ich znaczenia praktycznego tj. skuteczności i częstości występowania w zawodach, – możliwości właściwego, technicznego opanowania przez ćwiczących.
Techniki judo można podzielić następująco: • Rzuty – Nage Waza
techniki unieruchomień Katame Waza:
• Trzymania – Osae-Komi Waza przykład: Hon-kesa-gatame
• Duszenia – Shime Waza
• Dźwignie – Kansetsu Waza
oraz bardzo rzadko nauczane: atak na wrażliwe miejsca ciała ludzkiego Atemi Waza
Rzuty dzielimy ze względu na to która część ciała jest odpowiedzialna za rzut:
• Rzuty ręczne – Te Waza przykład: Morote Seoi-Nage
• Rzuty biodrowe – Koshi Waza przykład: Harai-Goshi
• Techniki nożne – Ashi Waza przykład: O-Soto-Gari
• Rzuty poświęcenia gdzie my sami upadamy pociągając za sobą uke – Yoku Sutemi Waza przykład: yoko-otoshi
• Rzuty poświęcenia gdzie my sami upadamy na plecy – Ma Sutemi Waza przykład: Tomoe-Nage
W judo dźwignie zakłada się tylko i wyłącznie na staw łokciowy.
Duszenia w judo są bardzo skuteczne i mogą doprowadzić do utraty przytomności podczas walki. Techniki tego rodzaju odcinają dopływ powietrza do płuc lub dopływ krwi do mózgu poprzez nacisk na tętnicę szyjną. Duszenia można wykonywać rękoma lub kołnierzem przeciwnika. Dopuszcza się również duszenia nogami ale z pewnymi ograniczeniami ponieważ nogi są wielokrotnie silniejsze od rąk.
Duszenia i dźwignie mogą być zakładane w tak samo w pozycji stojącej jak i w parterze, aczkolwiek dużo bezpieczniej jest stosować je w parterze.
1. NAGE-WAZA – technika rzutów, stosowana wówczas, gdy przeciwnik traci równowagę, lub jest z niej wytrącony. Rzut wykonywany jest przeważnie przez zastawienie drogi (po której dąży przeciwnik aby uzyskać równowagę) nogą, biodrami, stopą itd. tak, aby przez dalsze wychylenie rękami doprowadzić go do upadku na plecy. W grupie tej występują również kontrataki oraz połączenia dwu lub więcej pojedynczych rzutów – tzw. kombinacje. Przejścia do drugiej dużej grupy elementów techniki – sprowadzenia do walki w parterze (hikomi-no-kata) – to specyficzny, odrębny dział techniki.
2. KATAME-WAZA – dosłownie: technika obezwładnień – dzieli się na trzy podgrupy: trzymania, dźwignie i duszenia. Trzymania – polegają na utrzymaniu przeciwnika na plecach na macie, tak aby można było całkowicie kontrolować jego ruchy. Za utrzymanie przeciwnika w ten sposób przez 25 sekund otrzymuje się punkt (ippon) i wygrywa walkę. Dźwignie – w walce sportowej dozwolone jest stosowanie dźwigni (tj. wyłamywania i wykręcania) jedynie na staw łokciowy. Doprowadzenie do sytuacji, która w samoobronie pozwoliłaby na unieszkodliwienie przeciwnika, daje wygraną w walce sportowej. Duszenia – tj. nacisk krawędzią przedramienia lub kołnierzem judogi na krtań lub tętnicę szyjną.
3. ATEMI-WAZA – techniki uderzeń i kopnięć. Rzadko nauczane, gdyż europejski związek judo nie uznaje tej grupy. Uczone tylko w judo tradycyjnym, judo sportowe skupia się tylko na NAGE-WAZA i KATAME-WAZA.
W każdej z tych grup, podobnie jak przy rzutach, występują również obrony i kontrataki oraz kombinacje różnych elementów. Wszystkie te elementy zostały dla celów szkoleniowych usystematyzowane przy uwzględnieniu dwóch generalnych założeń: – ich znaczenia praktycznego tj. skuteczności i częstości występowania w zawodach, – możliwości właściwego, technicznego opanowania przez ćwiczących.
Techniki judo można podzielić następująco: • Rzuty – Nage Waza
techniki unieruchomień Katame Waza:
• Trzymania – Osae-Komi Waza przykład: Hon-kesa-gatame
• Duszenia – Shime Waza
• Dźwignie – Kansetsu Waza
oraz bardzo rzadko nauczane: atak na wrażliwe miejsca ciała ludzkiego Atemi Waza
Rzuty dzielimy ze względu na to która część ciała jest odpowiedzialna za rzut:
• Rzuty ręczne – Te Waza przykład: Morote Seoi-Nage
• Rzuty biodrowe – Koshi Waza przykład: Harai-Goshi
• Techniki nożne – Ashi Waza przykład: O-Soto-Gari
• Rzuty poświęcenia gdzie my sami upadamy pociągając za sobą uke – Yoku Sutemi Waza przykład: yoko-otoshi
• Rzuty poświęcenia gdzie my sami upadamy na plecy – Ma Sutemi Waza przykład: Tomoe-Nage
W judo dźwignie zakłada się tylko i wyłącznie na staw łokciowy.
Duszenia w judo są bardzo skuteczne i mogą doprowadzić do utraty przytomności podczas walki. Techniki tego rodzaju odcinają dopływ powietrza do płuc lub dopływ krwi do mózgu poprzez nacisk na tętnicę szyjną. Duszenia można wykonywać rękoma lub kołnierzem przeciwnika. Dopuszcza się również duszenia nogami ale z pewnymi ograniczeniami ponieważ nogi są wielokrotnie silniejsze od rąk.
Duszenia i dźwignie mogą być zakładane w tak samo w pozycji stojącej jak i w parterze, aczkolwiek dużo bezpieczniej jest stosować je w parterze.
Trening judo opiera się na trenowaniu padów, rzutów, dźwigni i duszeń oraz na randori (sparringu). Walki treningowe, prowadzone w parterze (ne-waza) albo stójce (tachi-waza), nazywają się randori. Walki na zawodach nazywa się shiai. Trening judo charakteryzuje się, zresztą jak większość japońskich sztuk walki, ceremonialnością. Trening zaczyna i kończy ceremonialny ukłon zwany rei. W ramach treningu trenuje się również układy kata – są to z góry zaaranżowane ataki i odpowiedzi na nie. Służą one do demonstrowania technik, dopracowania ruchów, a także do zachowania pewnych technik których już się nie stosuje w walkach sportowych.
Walki odbywają się na tatami (matach) w sali nazywanej dojo. Maty są miękkie aby złagodzić upadek ćwiczącego i nie narazić go na poważniejsze uszkodzenia ciała.
Trening judo rozwija siłę oraz wyrabia formę i zmysł równowagi. Uczy strategi walki oraz walki w bezpośrednim kontakcie z stawiającym opór przeciwnikiem.
Kategorie wagowe:
Mężczyźni
Poniżej 60 kg 60~66 kg 66~73 kg 73~81 kg 81~90 kg 90~100 kg Powyżej 100 kg
Kobiety
Poniżej 48 kg 48~52 kg 52~57 kg 57~63 kg 63~70 kg 70~78 kg Powyżej 78 kg
Walki odbywają się na tatami (matach) w sali nazywanej dojo. Maty są miękkie aby złagodzić upadek ćwiczącego i nie narazić go na poważniejsze uszkodzenia ciała.
Trening judo rozwija siłę oraz wyrabia formę i zmysł równowagi. Uczy strategi walki oraz walki w bezpośrednim kontakcie z stawiającym opór przeciwnikiem.
Kategorie wagowe:
Mężczyźni
Poniżej 60 kg 60~66 kg 66~73 kg 73~81 kg 81~90 kg 90~100 kg Powyżej 100 kg
Kobiety
Poniżej 48 kg 48~52 kg 52~57 kg 57~63 kg 63~70 kg 70~78 kg Powyżej 78 kg
Filozofia judo stworzona przez prof. dr. Kano opiera się głównie na kilku zasadach:
• Czynić tak, aby było jak najbardziej efektywne współdziałanie ciała i umysłu
• JU – Ustępować, aby zwyciężyć (inaczej: jeśli ktoś cię pcha, to go pociągnij; jeżeli cię ciągnie, to go pchnij)
• Serioku Zeno – Maksimum skuteczności przy minimum wysiłku
• Jita Kjioei – Przez czynienie sobie dobra nawzajem do dobra ogólnego
• Doskonalić samego siebie
• Czynić tak, aby było jak najbardziej efektywne współdziałanie ciała i umysłu
• JU – Ustępować, aby zwyciężyć (inaczej: jeśli ktoś cię pcha, to go pociągnij; jeżeli cię ciągnie, to go pchnij)
• Serioku Zeno – Maksimum skuteczności przy minimum wysiłku
• Jita Kjioei – Przez czynienie sobie dobra nawzajem do dobra ogólnego
• Doskonalić samego siebie